Ngày 15/11/2023, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang sẽ phối hợp với Trung tâm ICAFIS, Tổ chức OXFAM và UBND huyện Gò Công Đông tổ chức Lễ Trao Giấy Chứng nhận ASC cho vùng nuôi nghêu của Ban Quản lý Cồn bãi huyện Gò Công Đông; qua đó kết hợp giới thiệu vùng nguyên liệu nghêu đã được chứng nhận ASC cho các doanh nghiệp chế biến thủy sản trong nước và quốc tế.
Đến dự Lễ Trao Giấy Chứng nhận ASC có lãnh đạo Trung tâm ICAFIS (Hội Thủy sản Việt Nam); Tổ chức OXFAM; Tổ chức chứng nhận quốc tế Control Union; Đơn vị tư vấn RECERD. Về phía địa phương có đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Tiền Giang và các đơn vị trực thuộc (Chi cục Thủy sản; Chi cục Chăn nuôi và Thú y; Chi cục Quản lý chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản; Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp).
Cùng tới tham dự buổi lễ còn có các đại diện đến từ Sở Nông nghiệp và PTNT/Chi cục Thủy sản tỉnh Bến Tre và Trà Vinh; 06 HTX nghêu của tỉnh Bến Tre và Trà Vinh; 30 hộ nuôi nghêu của xã Tân Thành; doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu nghêu trong và ngoài tỉnh (Lenger Seafood, Beseaco, Sông Tiền, Ngọc Hà, Gò Đàng…); Trung tâm dịch vụ nông nghiệp; Hội Nông dân; Báo Ấp Bắc, Đài PT-TH tỉnh Tiền Giang...
Tại “Lễ trao Chứng nhận ASC cho vùng nuôi nghêu Tiền Giang”, ông Đinh Xuân Lập - Phó Giám đốc Trung tâm Hợp tác quốc tế Nuôi trồng và Khai thác thủy sản bền vững (ICAFIS) sẽ có bài phát biểu về việc “Áp dụng chứng nhận ASC nâng cao giá trị cho nghề nghêu”. Đại diện huyện Gò Công Đông (Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) sẽ đề cập đến vai trò của Chứng nhận ASC trong phát triển bền vững nghề nghêu tại huyện Gò Công Đông (tỉnh Tiền Giang). Về phía các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu cũng sẽ có bài phát biểu về nhu cầu tiêu thụ nghêu tại các thị trường. Tiếp theo, ông Tạ Khắc Khuyên (Trưởng Ban Quản lý Cồn bãi huyện Gò Công Đông) sẽ nhấn mạnh những lợi ích của việc tuân thủ Chứng nhận ASC trong sản xuất nghêu tại tỉnh Tiền Giang.
Phần quan trọng nhất là Lễ trao Chứng nhận ASC cho nghêu tỉnh Tiền Giang sẽ được thực hiện bởi 04 thành phần đại biểu đại diện cho (1) Tổ chức chứng nhận quốc tế Control Union; (2) Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang; (3) UBND huyện Gò Công Đông và (4) BQL Cồn Bãi huyện Gò Công Đông. Sau đó, tất cả đại biểu cùng tham gia thảo luận về “Thoả thuận liên kết chuỗi giá trị Nghêu ASC tại tỉnh Tiền Giang” trước khi đến nội dung quan trọng thứ hai đó là “Lễ ký liên kết chuỗi giá trị Nghêu ASC” cũng được thực hiện bởi 04 thành phần đại biểu như sau: UBND huyện Gò Công Đông; Trung tâm ICAFIS; Doanh nghiệp thủy sản; BQL Cồn Bãi huyện Gò Công Đông.
ASC nghêu Tiền Giang vươn xa cùng thương hiệu Nghêu Việt
Nghêu là một trong bốn đối tượng thủy sản chủ lực của Việt Nam (cùng với tôm, cá tra, cá rô phi) và được ưa chuộng tại nhiều thị trường trên thế giới như Châu Âu, Châu Mỹ, Nhật Bản, Malaysia, Úc… Khi nghề nuôi nghêu được phát triển, đã khai thác một cách hiệu quả diện tích bãi triều ven biển và tạo công ăn việc làm cho khoảng 200.000 lao động.
Tiền Giang là một trong những tỉnh có nghề nghêu phát triển tại Việt Nam. Đặc biệt, nghề nghêu tại huyện Gò Công Đông (tỉnh Tiền Giang) đã xuất hiện từ trước năm 1975. Đến năm 1990, nhận thấy tiềm năng của nghề nghêu, UBND tỉnh Tiền Giang đã phân lô và giao khoán cho các hộ dân và Ban Quản lý Cồn bãi huyện Gò Công Đông để bảo vệ và phát triển nghề nghêu.
Hiện tại, nghề nuôi nghêu ở vùng ven biển Gò Công tỉnh Tiền Giang phát triển khá mạnh. Theo kết quả điều tra năm 2022, toàn tỉnh có 530 hộ được nhà nước cho thuê đất để nuôi nghêu với tổng diện tích trên 2.000 ha, góp phần giải quyết nhiều vấn đề kinh tế - xã hội của địa phương, giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động.
Tuy có quá trình phát triển lâu dài nhưng nghề nuôi nghêu ở Gò Công Đông có nhiều giai đoạn thăng trầm, bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, dịch bệnh, giá cả bấp bênh, thu nhập thiếu ổn định, nhất là trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu và yêu cầu của thị trường nhập khẩu ngày càng cao.
Để nâng cao giá trị, thương hiệu sản phẩm nghêu Tiền Giang, năm 2011, UBND tỉnh Tiền Giang đã ban hành Quyết định số 3652/QĐ-UBND ngày 21/11/2011 về việc triển khai Đề tài khoa học công nghệ “Xây dựng vùng quản lý khai thác nghêu (Meretrix lyrata) tại Gò Công, Tiền Giang theo tiêu chuẩn của Hội đồng Quản lý biển (MSC - Marine Stewardship Council)”.
Từ năm 2018, chương trình MSC nghêu tỉnh Tiền Giang tiếp tục được hỗ trợ bởi Dự án“Phát triển bền vững và toàn diện chuỗi giá trị nghêu ở Việt Nam” (do Liên Minh Châu Âu tài trợ), Trung tâm Hợp tác Quốc tế Nuôi trồng và Khai thác Thủy sản Bền vững (ICAFIS), Tổ chức OXFAM tại Việt Nam thực hiện.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, dưới tác động của biến đổi khí hậu và tình trạng ô nhiễm môi trường, độ mặn biến động mạnh… đã khiến nghêu chết hàng loạt. Trong đó nguyên nhân lớn nhất phải kể đến những biến động về nguồn lợi nghêu bố mẹ/nghêu giống khiến cho việc áp dụng chứng nhận MSC gặp nhiều khó khăn.
Qua đánh giá của Sở NN&PTNT tỉnh Tiền Giang, UBND huyện Gò Công Đông, OXFAM Việt Nam và ICAFIS thì ASC (Aquaculture Stewardship Council) chính là chứng nhận nuôi thuỷ sản bền vững đã và đang được đông đảo thị trường quốc tế ưa chuộng (trong đó có các thị trường khó tính như Châu Âu, Châu Mỹ, Nhật Bản). Hơn nữa, ASC cho phép phân bổ mật độ nuôi và sản lượng nuôi đúng theo kế hoạch của tỉnh nên sẽ phù hợp với nghề nghêu tỉnh Tiền Giang.
Vì vậy, ICAFIS và OXFAM đã quyết định hỗ trợ nghề nghêu tỉnh Tiền Giang chuyển sang triển khai nuôi nghêu theo tiêu chuẩn chứng nhận ASC nhằm tạo cơ hội cho người sản xuất quy mô nhỏ có điều kiệm tham gia hội nhập.
ASC nghêu Tiền Giang “phá băng” thời khủng hoảng kinh tế
Từ Quý 4 năm 2022 đến nay, ngành thuỷ sản thế giới nói chung, ngành nghêu và thuỷ sản Việt Nam nói riêng đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ tác động của suy thoái kinh tế toàn cầu: i) nhu cầu thị trường giảm mạnh; ii) giá nghêu và nhiều sản phẩm thuỷ sản giảm sâu; iii) yêu cầu của của các nước nhập khẩu ngày càng tăng…
Vì lẽ đó, sự kiện nghề nghêu tỉnh Tiền Giang đạt được Chứng nhận ASC là một niềm vui lớn cho cộng đồng ngư dân tỉnh Tiền Giang và toàn ngành Thủy sản Việt Nam. Đây cũng là cú hích lớn, giúp phá băng thời kỳ suy thoái, nâng cao giá trị, hình ảnh Nghêu Việt và đặc biệt nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm Nghêu Việt Nam trên trường quốc tế.
Ngọc Thúy - FICen